राज्यातील विद्यार्थ्यांना पहिलीपासूनच सैनिकी प्रशिक्षण

महाराष्ट्रात आता विद्यार्थ्यांना इयत्ता पहिलीपासूनच बेसिक सैनिकी प्रशिक्षण देण्याचा शिक्षण विभागाचा मोठा निर्णय.
सायली मेमाणे,
प्रतिनिधी न्यूज डॉट्स.

पुणे ३ जून २०२५ : Military Education from First Standard ही अभिनव शैक्षणिक योजना लवकरच महाराष्ट्रातील शाळांमध्ये सुरू होणार आहे. शालेय विद्यार्थ्यांमध्ये देशप्रेम, शिस्त, आणि शारीरिक क्षमतेचा विकास करण्यासाठी ही पायाभूत योजना तयार करण्यात आली आहे. शालेय शिक्षण विभागाच्या नव्या घोषणेनुसार, इयत्ता पहिलीपासूनच मुलांना मूलभूत लष्करी शिक्षण देण्यात येणार असून, यासाठी माजी सैनिक, क्रीडा शिक्षक व NCC यांची मदत घेतली जाणार आहे.

ही योजना ‘राष्ट्र प्रथम’ या संकल्पनेवर आधारित आहे. विद्यार्थ्यांच्या मनात लहानपणापासूनच देशासाठी काहीतरी करायची भावना निर्माण होण्यासाठी या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे. शारीरिक तंदुरुस्ती, मानसिक मजबुती, आणि टीमवर्क यांचा विकास लहान वयातच करण्याचा उद्देश आहे. Military Education from First Standard ही संकल्पना सिंगापूरच्या शैक्षणिक अभ्यासातून प्रेरित असून, त्यांचे मॉडेल अभ्यासल्यानंतरच महाराष्ट्रात यावर विचार करण्यात आला.

शिक्षणमंत्री दादा भुसे यांनी सांगितले की, राज्यातील सर्व शाळांमध्ये या उपक्रमाची अंमलबजावणी टप्प्याटप्प्याने होणार आहे. मुलांना लष्करी शिस्तीबरोबरच वैयक्तिक आरोग्य तपासणीची सवय लावण्यासाठी ‘हेल्थ कार्ड’ प्रणालीही तयार केली जाणार आहे. यात प्रत्येक विद्यार्थ्याचे वजन, उंची, आरोग्य स्थिती आणि व्यायामाचे नियमित निरीक्षण केले जाईल. राज्य शासन 2.5 लाख माजी सैनिकांना या योजनेत सहभागी करून प्रशिक्षणाची साखळी तयार करणार आहे.

यामध्ये दररोजच्या तासामध्ये ठराविक वेळ शारीरिक प्रशिक्षणासाठी राखून ठेवण्यात येणार आहे. शिस्तीचे धडे, प्राथमिक मदत, आपत्ती व्यवस्थापन, आणि राष्ट्रीय प्रतीकांबद्दल माहिती यासारखे घटकही अभ्यासक्रमात सामील असतील. यामुळे विद्यार्थ्यांना केवळ शैक्षणिकच नव्हे तर सामाजिक जाणीवांचा विकास होण्यास मदत होईल.

शालेय पातळीवर Military Education from First Standard राबवण्यासाठी शिक्षण विभाग स्वतंत्र मार्गदर्शक सूचना तयार करत आहे. प्रत्येक शाळेत कमीत कमी एक प्रशिक्षित अधिकारी किंवा क्रीडा शिक्षक लष्करी मूलतत्त्व शिकवण्यासाठी नेमण्यात येईल. या प्रशिक्षणामुळे विद्यार्थी शारीरिक दृष्ट्या सक्षम तर होतीलच, पण त्यांच्यात आत्मविश्वास, संयम, आणि निर्णयक्षमता यासारखे गुण विकसित होतील.

या निर्णयाला मुख्यमंत्री यांचा पाठिंबा असून, राज्य सरकारकडून आवश्यक निधी, संसाधने आणि प्रशिक्षण केंद्र उपलब्ध करून दिली जाणार आहेत. ग्रामीण भागात देखील ही योजना प्रभावीपणे लागू करण्यासाठी तंत्रसज्जता वाढवली जाणार आहे.

Military Education from First Standard ही योजना केवळ लष्करी प्रशिक्षणापुरती मर्यादित नसून, ती एक सर्वांगीण विकास साधणारी शैक्षणिक क्रांती ठरू शकते. लहानपणीच देशप्रेम आणि जबाबदारी यांचा मुलांना अनुभव देणारी ही योजना महाराष्ट्राच्या शैक्षणिक इतिहासात महत्त्वाची भूमिका बजावेल.