पुणे IITM आणि WiFEX-II च्या फॉग मॉडेलने 3-दिवस आगाऊ फॉग इशारा देण्याची क्षमता सिध्द केली – हवाई वाहतूक, रस्ता आणि रेल्वे वाहतुकीसाठी धक्का टाळण्यास मदत.
सायली मेमाणे
पुणे २३ जुलै २०२५ : दिल्ली, नागपूर, नाशिक अशा विविध ठिकाणी धुके आणि पावसासाठी अत्याधुनिक पुढाकार घेतल्याबद्दल भरपूर चर्चा झाली आहे. पण पुण्यातली गोष्ट वेगळीच आहे. IITM पुणे आणि इतर संशोधन संस्थांनी राबवलं फॉगची पूर्वसूचना देणारं प्रॉजेक्ट —
आज, पुणे येथे संशोधकांनी एक अचूक धुके अचूकपणे अंदाज वर्तवणारा मॉडेल तयार केला आहे, जो ३ दिवसांपूर्वीच फॉगची माहिती देऊ शकतो! २३ जुलै २०२५ रोजी IITM पुणेच्या WiFEX-II अंतर्गत सत्रात हे सादर करण्यात आलं.
WiFEX-II (Winter Fog Experiment) दिल्लीतील IGI एअरपोर्टवर यशस्वी कामगिरी केल्यानंतर आता उत्तर भारतातील अनेक हवाईमार्गांमध्ये विस्तारत आहे. ३ किमी रिझोल्यूशन असं हे मॉडेल धुके येण्यास अगोदरचच, त्याची तीव्रता व किती काळ टिकते हे अंदाज करतं. पुणे-जवळचा IITM आणि IMD, NCMRWF यांनी मिळून तयार केलेलं Ensemble Forecast System (EFS) ४ किमी क्षैतिज खिडकीत २१ प्रारंभ स्थितींसह कार्य करतं; ८५%+ अचूकतेने “खूप दाट धुके” (दृश्यता < २०० मि.) ठेवून अंदाज देतं .
ही प्रणाली केवळ एअर्पोर्टसाठी नाही. रेल्वे, महामार्ग, वाहतूक धोके, विमानाच्या उड्डाणांवरील प्रभावात ती मोठ्या प्रमाणावर मदतीचा ठरु शकते. दिल्लीतील IGI Airport, नोएडा, हिसार, गुवाहाटी अशा अनेक विमानतळांनी याचा फायदा घेतला. यामुळे उशिरा उड्डाणे, ट्रेन विलंब, रस्ता दुर्घटना या धोक्यांवर वेळीच नियंत्रण मिळू शकतं .
पुढील हंगामापासून, हे मॉडेल ७२ तासांपर्यंत अगोदरच फॉगचा इशारा देईल. हवामान विभागाशी जवळून काम करणं, Pratyush–Arka’ supercomputer चं मोठं योगदान, आणि वेगवेगळ्या स्तरांच्या डेटा विश्लेषणामुळे हे साध्य होत आहे .
पुण्यातील IITM च्या WiFEX-II अंतर्गत विकसित फॉग प्रोफेट मॉडेलने भारताच्या फॉग पूर्वसूचना तंत्रज्ञानाला नवा टप्पा दिला आहे. आता मात्र, हा फायदा नागरिकांसाठी, विमान, रेल्वे, रस्ते वाहतूक यासाठी पृथक – वेगवेगळ्या क्षेत्रात रस घेतांना दिसतोय. 3 दिवसांपूर्वी अचूक इशारा, 85%+ अचूकता – यामुळे हे मॉडेल हवामान धोका, दुष्काळ, प्रदूषण यात अगोदरच सजगता वाढवेल अशी आशा आहे.
Do-follow Links:
Instagram
YouTube
Facebook
Twitter