Ganeshotsav 2025: सहा फुटांहून उंच POP गणेशमूर्तींच्या विसर्जनासाठी मुंबई उच्च न्यायालयाने समुद्र व नैसर्गिक जलप्रवाहांत विसर्जनास सशर्त परवानगी दिली आहे. फक्त 2025 आणि माघी गणेशोत्सव 2026 पर्यंत मर्यादित निर्णय.
सायली मेमाणे
मुंबई २४ जुलै २०२५ : गणेशोत्सव 2025: सहा फुटांहून उंच POP मूर्तींच्या विसर्जनास मुंबई उच्च न्यायालयाची परवानगी
गणेशोत्सवाच्या पार्श्वभूमीवर एक महत्त्वाचा निर्णय मुंबई उच्च न्यायालयाने दिला आहे. सहा फुटांपेक्षा उंच असलेल्या प्लास्टर ऑफ पॅरिस (POP) गणेशमूर्तींच्या विसर्जनासाठी समुद्र, नदी, नाले आणि नैसर्गिक जलप्रवाह यामध्ये विसर्जनाची सशर्त परवानगी देण्यात आली आहे. हा निर्णय केवळ गणेशोत्सव २०२५ आणि माघी गणेशोत्सव २०२६ पर्यंत मर्यादित असेल, असेही न्यायालयाने स्पष्ट केले.
हा निर्णय POP मूर्ती वापरणाऱ्या मूर्तिकार, विक्रेते व भाविकांसाठी दिलासा देणारा आहे. मागील वर्षी केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या (CPCB) मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार POP मूर्तींच्या निर्मिती, विक्री आणि विसर्जनावर बंदी घालण्यात आली होती. त्यामुळे अनेक मूर्तिकारांवर आर्थिक संकट कोसळले होते आणि सांस्कृतिक परंपरेवरही परिणाम होण्याची भीती व्यक्त केली जात होती.
न्यायालयाने म्हटले की, यावर्षी आधीच मूर्तींची निर्मिती झाली असून बंदी लागू करणे म्हणजे कलाकार आणि गणेश भक्तांच्या भावनांवर आघात ठरेल. त्यामुळे यंदा आणि माघी गणेशोत्सव २०२६ पर्यंत यथास्थिती ठेवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
परंतु ही परवानगी सशर्त असून पर्यावरणपूरक धोरणांनुसार विसर्जनाच्या प्रक्रियेत पालिका आणि संबंधित यंत्रणांनी विशेष काळजी घ्यावी, असे निर्देशही न्यायालयाने दिले आहेत. विसर्जनासाठी ठराविक घाट आणि समुद्रकिनाऱ्यांवर योग्य व्यवस्थापन केले जाईल. यासाठी मुंबई महानगरपालिका, राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळ आणि पर्यावरण विभाग यांनी संयुक्त कार्ययोजना तयार करण्यास सांगितले आहे.
या निर्णयामुळे POP मूर्ती विक्रीवरील बंदीही २०२५ साठी हटवण्यात आली असून मूर्तिकारांना उभारी मिळण्याची शक्यता आहे. त्याचबरोबर राज्य सरकारने पर्यावरणपूरक मूर्तींच्या प्रचारासाठी मोठा जनजागरण कार्यक्रम हाती घेण्याचेही आश्वासन न्यायालयात दिले आहे.
या निर्णयामुळे गणेशोत्सव २०२५ मध्ये भाविकांना पारंपरिक मूर्तींचा स्वीकार करण्याची मुभा मिळाली असली तरी, पर्यावरण रक्षणाच्या दृष्टीने पुढील वर्षांपासून POP मूर्तींच्या पूर्ण बंदीचा निर्णय लागू केला जाणार आहे. त्यामुळे मूर्तिकार व आयोजकांनी पर्यावरणपूरक पर्यायांवर लक्ष केंद्रित करण्याची आवश्यकता असल्याचे मत तज्ज्ञांनी व्यक्त केले आहे.
Do-follow Links:
Instagram
YouTube
Facebook
Twitter