राज्य सरकारने जात प्रमाणपत्र आणि वैधता कागदपत्रांसाठी पूर्णपणे ऑनलाइन एक-क्लिक प्रणाली लागू केली आहे, ज्यामुळे प्रक्रिया जलद, सोपी आणि पारदर्शक झाली आहे.
सायली मेमाणे
पुणे ७ जून २०२५ : राज्य सरकारने जात प्रमाणपत्र आणि वैधता कागदपत्रे मिळवण्याची प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन करण्यात आली आहे. ही नवी डिजिटल प्रणाली मागील जटिल आणि वेळखाऊ कागदपत्र प्रक्रियेला अखेर पूर्णपणे सोपी आणि वेगवान करण्याचा दावा करते. सरकारच्या या पुढाकारामुळे नागरिकांना सरकारी कार्यालयांच्या दौऱ्याशिवायही आवश्यक कागदपत्रे सहज एका क्लिकवर मिळतील.
या नव्या प्रणालीचा विकास डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संशोधन आणि प्रशिक्षण संस्था (BARTI) व टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS) यांनी संयुक्तपणे केला आहे. या प्लॅटफॉर्ममध्ये AI-आधारित संवादात्मक इंटरफेस आहे, जो अर्जदारांना प्रत्येक टप्प्यावर मार्गदर्शन करतो. यामध्ये DigiLocker शी समाकलन असून कागदपत्रे थेट आणण्याची सुविधा दिली आहे, ज्यामुळे प्रक्रिया वेगवान आणि विश्वासार्ह होते. आधारशी लिंक केलेल्या नाव, कुटुंबाची माहिती आणि पत्त्याची ऑटो-व्हेरिफिकेशन सुविधाही उपलब्ध आहे, ज्यामुळे मूळ कागदपत्रांच्या तपासणीची गरज कमी होते.
जात प्रमाणपत्र ही सरकारी नोकऱ्या, शैक्षणिक आरक्षणे, निवडणूक आरक्षित जागा व विविध कल्याणकारी योजनांसाठी अत्यंत आवश्यक ठरते. यामुळे पूर्वी या प्रक्रियेतील त्रास, विलंब आणि गुंतागुंत दूर होऊन नागरिकांना अधिक सुलभ प्रवेश मिळेल, असे सरकारने सांगितले आहे.
मुख्यमंत्री यांनी या प्रणालीच्या जलद अंमलबजावणीसाठी संबंधित विभागांना पुढील १०० दिवसांत कृती आराखडा सादर करण्याचे निर्देश दिले आहेत. हा बदल प्रशासनात आधुनिकतेचा एक महत्त्वाचा टप्पा असून, नागरिकांना आवश्यक कागदपत्रे जलद आणि त्रासमुक्त मिळवून देण्याचा सरकारचा मोठा उपक्रम ठरेल.