मणिपूरचे ज्येष्ठ नाटककार, दिग्दर्शक आणि कवी रतन थियाम यांचे ७७ व्या वर्षी निधन झाले. भारतीय रंगभूमीवर त्यांच्या अमूल्य योगदानाने एक संपूर्ण युग घडवले. त्यांच्या जाण्याने इंडस्ट्रीत शोककळा पसरली आहे.
सायली मेमाणे
पुणे २३ जुलै २०२५ : भारतीय रंगभूमीने एक उज्ज्वल तारा गमावला आहे. मणिपूरचे सुप्रसिद्ध नाटककार, दिग्दर्शक, लेखक आणि कवी रतन थियाम यांचे ७७ व्या वर्षी निधन झाले आहे. ते बऱ्याच काळापासून आजारी होते आणि त्यांनी इम्फाळ येथील प्रादेशिक वैद्यकीय विज्ञान संस्थेत अखेरचा श्वास घेतला. त्यांच्या निधनाने संपूर्ण रंगभूमी आणि सांस्कृतिक क्षेत्रात शोककळा पसरली आहे.
रतन थियाम यांचा जन्म मणिपूरमध्ये झाला होता आणि त्यांच्या वडिलांचा कल मणिपुरी नृत्यशैलीकडे होता. त्यामुळे त्यांना लहानपणापासूनच कलाविषयक वातावरण लाभले. त्यांनी सुरुवातीला चित्रकला, कविता आणि लघुकथा लेखनात रस घेतला. त्यांचा नाट्यप्रवास एक समीक्षक म्हणून सुरू झाला, परंतु नंतर त्यांनी स्वतः नाटके लिहिण्यास आणि दिग्दर्शित करण्यास सुरुवात केली.
१९७० च्या दशकात त्यांनी ‘थिएटर ऑफ रूट्स’ या नाट्य चळवळीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. या चळवळीचा उद्देश भारतीय परंपरा, तत्वज्ञान आणि सांस्कृतिक मुळांवर आधारित रंगभूमी निर्माण करणे हा होता. त्यांच्या नाटकांनी प्राचीन भारतीय परंपरा आणि समकालीन वास्तव यांचा सुरेख मेळ साधला. त्यांच्या काही संस्मरणीय नाटकांमध्ये ‘उत्तर प्रियदर्शी’, ‘करणभरम’, ‘द किंग ऑफ डार्क चेंबर’ आणि ‘इम्फाळ इम्फाळ’ यांचा समावेश होतो. या नाटकांत फक्त कथा नव्हती, तर संगीत, दृश्यमानता आणि संवाद यांच्या माध्यमातून त्यांनी गहिरा सामाजिक संदेश दिला.
त्यांच्या कार्यामुळे त्यांना १९८७ मध्ये संगीत नाटक अकादमी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यानंतर २०१३ ते २०१७ या काळात त्यांनी राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाचे (NSD) अध्यक्षपद भूषवले. अध्यक्षपदाच्या काळात त्यांनी नाट्य शिक्षणात नवचैतन्य आणले आणि नव्या पिढीला रंगभूमीच्या दिशेने प्रोत्साहित केले.
रतन थियाम यांच्या जाण्याने भारतीय रंगभूमीतील एक युग संपले आहे. त्यांच्या निधनाची बातमी काँग्रेसचे खासदार गौरव गोगोई यांनी शेअर केली असून त्यांनी सोशल मीडियावरून त्यांना श्रद्धांजली वाहिली. मणिपूरचे मुख्यमंत्री एन. बिरेन सिंह यांनी सुद्धा त्यांच्या कलेचा गौरव करत त्यांना श्रद्धांजली अर्पण केली. त्यांनी म्हटले की, रतन थियाम हे केवळ कलाकार नव्हते तर मणिपुरी संस्कृतीचे खरे वाहक होते.
रतन थियाम यांच्या नाट्यकृतींमधून सामाजिक आणि सांस्कृतिक विचारांचे प्रतिबिंब दिसते. त्यांनी त्यांच्या कार्याने भारतीय रंगभूमीला एक वेगळी ओळख दिली. त्यांच्या जाण्याने निर्माण झालेली पोकळी सहज भरून न निघणारी आहे. त्यांच्या योगदानाची आठवण कायम भारतीय रंगभूमीला प्रेरणा देत राहील.
Do-follow Links:
Instagram
YouTube
Facebook
Twitter