पुण्यात पाच सायबर पोलीस ठाण्यांची आवश्यकता: आमदार हेमंत रासने यांची मागणी

पुण्यात सायबर गुन्ह्यांमध्ये वाढ झाल्यामुळे पाच सायबर पोलीस ठाण्यांची आवश्यकता असल्याची मागणी आमदार हेमंत रासने यांनी मुख्यमंत्र्यांकडे केली आहे.
सायली मेमाणे,

पुणे : २७ मे २०२४ : पुण्यात पाच सायबर पोलीस ठाण्यांची आवश्यकता हे विधान सध्या अत्यंत महत्त्वाचं ठरत आहे. सायबर गुन्ह्यांमधील सततची वाढ, नागरिकांच्या फसवणुकीच्या घटना आणि पोलिसांची मर्यादित क्षमता या साऱ्याचा विचार केला असता पुणे शहरासाठी अधिक सक्षम आणि विस्तारित सायबर पोलीस व्यवस्था अत्यावश्यक ठरते. सध्या शहरात एकमेव सायबर पोलीस ठाणं कार्यरत असून, ते शहराच्या वाढत्या तांत्रिक गुन्ह्यांना सामोरे जाण्यास अपुरं ठरत आहे.

या पार्श्वभूमीवर पुण्याचे आमदार हेमंत रासने यांनी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री गृहमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांना पत्र लिहून शहरात आणखी पाच सायबर पोलीस ठाण्यांची मागणी केली आहे. त्यानुसार शहरातील पाच प्रमुख पोलीस परिमंडळांमध्ये प्रत्येकी एक सायबर पोलीस ठाणं उभारण्याची आवश्यकता आहे, असे रासने यांनी नमूद केले आहे.

त्यांनी दाखवलेली आकडेवारी लक्षात घेण्यासारखी आहे. 2022 साली 10,692 सायबर गुन्हे नोंदवले गेले, तर 2023 मध्ये ही संख्या 11,974 इतकी वाढली. 2024 मध्ये ती आणखी वाढून 12,954 वर गेली. याचदरम्यान न्यायालयीन निकाल लागलेल्या गुन्ह्यांची संख्या मात्र खूपच कमी आहे – 2022 मध्ये 6,204, 2023 मध्ये 7,069 आणि 2024 मध्ये केवळ 1,730 प्रकरणांनाच निकाल लागलेला आहे. याचा अर्थ सायबर गुन्ह्यांचे प्रमाण वाढत असतानाच त्यावर होणारी कारवाई संथ आणि मर्यादित आहे.

हे लक्षात घेता, रासने यांनी केवळ सायबर ठाण्यांची संख्या वाढवण्याचीच नव्हे, तर त्या यंत्रणांच्या आधुनिकीकरणाची आणि कार्यक्षमता वाढवण्याचीही मागणी केली आहे. यामध्ये ई-ऑफिस प्रणाली लागू करून तांत्रिक तपासणी वेगवान करणे, अधिक प्रशिक्षित मनुष्यबळ भरती करणे, आणि विशेषतः सायबर फॉरेन्सिकच्या दृष्टीने आवश्यक साधनसामग्री पुरवणे यांचा समावेश आहे.

त्यांनी पुण्यातील खराडी परिसरात चालवण्यात येणाऱ्या बनावट कॉल सेंटरचा उल्लेख करत, सायबर फसवणुकीचे जागतिक स्वरूप अधोरेखित केले. या कॉल सेंटरमधून अमेरिकन नागरिकांना डिजिटल अरेस्टच्या धमक्या देऊन गिफ्ट कार्डद्वारे लाखो रुपयांची फसवणूक करण्यात आली होती. ही घटना दर्शवते की पुणे केवळ स्थानिक नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय सायबर गुन्ह्यांचे केंद्र बनू लागले आहे.

पुण्यातील प्रत्येक पोलीस परिमंडळ म्हणजेच पश्चिम, पूर्व, उत्तर, दक्षिण आणि मध्य भागात स्वतंत्र सायबर पोलीस ठाणं असणं आवश्यक असल्याचं रासने यांच्या पत्रातून स्पष्ट होतं. या ठाण्यांद्वारे प्रत्येक परिमंडळातील गुन्ह्यांचे स्वतंत्रपणे आणि त्वरेने तपास होईल. त्यामुळे नागरिकांच्या तक्रारी अधिक जलद मार्गी लागतील आणि गुन्हेगारांवर त्वरित कारवाई करता येईल.

याशिवाय रासने यांनी पोलीस दलात विशेष सायबर युनिट स्थापन करून त्यासाठी IT, डेटा अ‍ॅनालिसिस आणि फॉरेन्सिक कौशल्य असलेल्या अधिकाऱ्यांची भरती करण्याची गरजही अधोरेखित केली आहे. सध्या पारंपरिक तपास कौशल्यांपेक्षा वेगळे आणि अद्ययावत ज्ञान असलेले मनुष्यबळ सायबर गुन्ह्यांवर मात करण्यासाठी अत्यावश्यक आहे.

या सर्व मागण्या शासनाने गांभीर्याने घेतल्यास पुण्यातील सायबर सुरक्षा अधिक मजबूत होऊ शकते. नागरिकांचे आर्थिक आणि डिजिटल व्यवहार सुरक्षित होऊ शकतात. तसेच, न्यायप्रक्रियेत गती येऊ शकते. त्यामुळे पुण्यात पाच सायबर पोलीस ठाण्यांची आवश्यकता ही केवळ मागणी नसून, ती शहराच्या सुरक्षित भविष्यासाठी गरजेची पायरी आहे.